Powered by Blogger.
NEWS FLASH
******

Tuesday, November 28, 2023

वस्तुनिष्ठ प्रश्‍न और विवरणात्मक प्रश्‍न - Part-5

 एक बार और इस विवरणात्मक प्रश्‍न की ओर देखें।

मिहिर और मोरपाल के जीवन अनुभवों के आधार पर टिप्पणी लिखें।

अब हम बता सकते हैं कि इस प्रश्‍न के उत्‍तर देने के लिए छात्रों को मुख्य रूप से कुछ प्रक्रियाओं से गुज़रना है।

आशयग्रहण सुनिश्चित करना है। 

 



मिहिर और मोरपाल की तुलना करनी है। 

 



मिहिर और मोरपाल के जीवन अनुभवों का विश्‍लेषण करना है।

इस तरह आशयग्रहण तुलना,विश्‍लेषण आदि चिंतन प्रक्रियाओं से गुज़रने के बाद

ही छात्र विवरणात्मक प्रश्‍नों के उत्‍तर लिखने में समर्थ होंगे।


    • समानताएँ और विभिन्‍नताएँ पहचानने की क्षमता।


    • कार्य -कारण संबंध का पता लगाने की क्षमता।


    • सबूतों के आधार पर आशयनिर्माण की क्षमता ।     


    • अर्जित अवधारणाओं का प्रयोग करके वर्गीकृत करने की क्षमता।     


    • अनुभव या संदर्भ का तार्किक विश्‍लेषण करके निष्कर्ष निकालने की क्षमता।    

    • विचारों और तथ्यों का विश्‍लेषण तथा संश्‍लेषण करने की क्षमता। ।

वस्तुनिष्ठ प्रश्‍न और विवरणात्मक प्रश्‍न - Part-4

मोरपाल किसीकी शादी में भी यूनिफार्म पहनकर आता था। क्यों ? 

इस प्रश्‍न के उत्‍तर देने में किन-किन चिंतन प्रक्रियाओं की ज़रूरत है ?     

  • पहले छात्रों को आशयग्रहण करना और फिर आशय का विश्‍लेषण भी।      

तभी यह उत्‍तर मिलेगा कि मोरपाल गरीब है।

यह किस प्रकार के प्रश्‍न का उदाहरण है ?     

विश्‍लेषणात्मक प्रश्‍न

वस्तुनिष्ठ प्रश्‍न और विवरणात्मक प्रश्‍न - Part-3

मिहिर को राजमा से चिढ़ था।  पर मोरपाल ने अभी तक राजमा देखा ही नहीं था।  इससे आपने क्या समझा?

इस प्रश्‍न का उत्‍तर क्या होगा?      

  • मिहिर संपन्‍न परिवार का लड़का था, पर मोरपाल गरीब परिवार का।  

तो यहाँ मिहिर और मोरपाल के जीवन की तुलना है। 

यह किस प्रकार के प्रश्‍न का उदाहरण है?    
तुलनात्मक प्रश्‍न
क्या यहाँ मात्र तुलना ही होती है या और कोई चिंतन प्रक्रिया इसके साथ जुड़ी है ?

तुलना के साथ कभी विश्‍लेषण भी होता है ।

वस्तुनिष्ठ प्रश्‍न और विवरणात्मक प्रश्‍न - Part-2

इन प्रश्‍नों के उत्‍तर क्या मिहिर और मोरपाल के जीवन पर टिप्पणी लिखने के लिए सहायक हैं ?  

तो इस तरह के वस्तुनिष्‍ठ प्रश्‍नों से क्या-क्या फायदे हैं ? 

  • मोरपाल क्या लाता था? 
  • मिहिर क्या लाता था ? 

क्या ऐसे प्रश्‍न आशयग्रहण के लिए ठीक हैं ? इस प्रकार के प्रश्‍नों को क्या कहते हैं ?

आशयग्रहण के प्रश्‍न या बोध प्रश्‍न

Monday, November 27, 2023

वस्तुनिष्ठ प्रश्‍न और विवरणात्मक प्रश्‍न - Part-1

क्या वस्तुनिष्ठ प्रश्‍नों और विवरणात्मक प्रश्‍नों में कोई संबंध है?
एक प्रश्‍न है।  मिहिर और मोरपाल के जीवन अनुभव के आधार पर टिप्पणी लिखें।

यदि ब‍च्‍चों‍ को इस विवरणात्मक प्रश्‍न का उत्‍तर लिखना है तो उसके पहले किन-किन प्रक्रियाओं से गुज़रना है? 


मिहिर के बारे में और मोरपाल के बारे में हमने कई वस्तुनिष्‍ठ प्रश्‍न तैयार किए हैं।
 

    
        • मिहिर का साथी कौन था ? 

    
        • क्या दोनों एक ही कक्षा में पढ़ते थे ? 

    
        • मिहिर स्कूल में दोपहर के खाने के लिए क्या लाता था ? 

    
        • मोरपाल स्कूल में दोपहर के खाने के लिए क्या लाता था?      

    
        • छाछ किसकी कमज़ोरी थी ? 

    
        • मोरपाल ने पहली बार राजमा देखा था। इसका कारण क्या होगा ? 

    
        • मोरपाल किसीकी शादी में भी यूनिफार्म पहनकर आता था। क्यों ? 

     
        • मिहिर के पास कीमती कपड़े थे। कारण क्या होगा ? 


क्या उन प्रश्‍नों का इस विवरणात्मक प्रश्‍न से कोई संबंध है?

Saturday, March 26, 2022

എസ്. എസ്. എൽ. സി. ഹിന്ദി - ചോദ്യപാറ്റേൺ (Part 1 ചോദ്യങ്ങൾ)

എസ്. എസ്. എൽ. സി. ഹിന്ദി പരീക്ഷക്ക് 40 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യപേപ്പറാണുള്ളത്. ചോദ്യപേപ്പറിൽ ചോയ്സുകൾ ഉൾപ്പെടെ ആകെ 60 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യങ്ങളാണ് ഉണ്ടാവുക. ചോദ്യങ്ങൾ 5 പാർട്ടുകളായി ചോദിക്കും. ഓരോ പാർട്ടിനും A, B എന്നിങ്ങനെ രണ്ട് വിഭാഗം ചോദ്യങ്ങളുണ്ടാകും. A വിഭാഗത്തിൽ ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നുള്ള ചോദ്യങ്ങളും B വിഭാഗത്തിൽ നോൺഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നുള്ള ചോദ്യങ്ങളും ആണ് വരിക. 42 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യങ്ങൾ ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നും 18 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യങ്ങൾ നോൺ ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നും ചോദിക്കും. ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നുള്ള 28 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യങ്ങൾക്കും നോൺഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നുള്ള 12 മാർക്ക് ചോദ്യങ്ങൾക്കും ഉത്തരം എഴുതണം. അതായത് ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്ന് 14 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യങ്ങളും നോൺഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്ന് 4 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യങ്ങളും ഒഴിവാക്കാൻ സാധിക്കും. ഒരോ പാർട്ടിലേയും ചോദ്യങ്ങളുടെ വിശദാംശങ്ങൾ പരിശോധിക്കാം.    Part 1 ചോദ്യങ്ങൾ ഒരു സ്കോറിന്റെ 9 ചോദ്യങ്ങളാണ് പാർട്ട് 1 ൽ ഉള്ളത്. അതിൽ 6 ചോദ്യങ്ങൾ ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നും 3 ചോദ്യങ്ങൾ നോൺഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നും ആണ് ഉണ്ടാവുക. ആകെ 9 സ്കോറിന്റെ ചോദ്യങ്ങൾ. അവയിൽ ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽനിന്നുള്ള 4 ചോദ്യങ്ങൾക്കും നോൺഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നുള്ള 3 ചോദ്യങ്ങൾക്കും ഉത്തരം എഴുതണം. ഇവിടെ ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽ നിന്നുള്ള രണ്ട് ചോദ്യങ്ങൾ മാത്രമേ ഒഴിവാക്കാൻ കഴിയൂ. ഫോക്കസ് ഏരിയയിൽനിന്നുള്ള മൂന്ന് ചോദ്യങ്ങളെങ്കിലും ബഹുവികല്പക (multiple choiced) ചോദ്യങ്ങളായിരിക്കും. നിർബന്ധമായും എഴുതേണ്ടവയായതു കൊണ്ട് നോൺഫോക്കസ് ഏരിയയിൽനിന്നുള്ള മൂന്ന് ചോദ്യങ്ങളും ബഹുവികല്പക (multiple choiced) ചോദ്യങ്ങളായിരിക്കാനാണ് സാധ്യത കൂടുതൽ.  (മോഡൽ പരീക്ഷയുടെ ചോദ്യപേപ്പർ നോക്കുക)

ചോദ്യമാതൃക അടങ്ങിയ PDF FILE ഇവിടെ നിന്നും ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യാം...

© hindiblogg-a community for hindi teachers
  

TopBottom